Month: Մարտի 2021

Posted in գրականություն

Հովհաննես Թումանյան (Հարցեր և առաջադրանքներ)

Posted on by tigrancherqezyan

Առաջադրանք 1

• Ո՞րն է Թումանյանի կյանքի անսասան օրենքը (տեքստից դուրս գրիր):

«Եղիր անկեղծ, շիտակ ու բարի, այնուհետեւ թէկուզ ամբողջ աշխարհքը վեր կենայ քո դէմ, վերջը դու ես յաղթելու»: 

• Ի՞նչ ես հասկանում հոգու խաղաղություն ասելով: Ե՞րբ ես խաղաղ ու հանգիստ:

Հոգու խաղաղություն ասելով հասկանում է հանդարտություն, երբ չունես խնդիրներ որոնք անդադար քեզ խանգարում են։ Ես փորձում եմ միշտ հանգսիտ լինել, բա դա ոչ միշտ է ինձ մոտ ստացվում։ 

• Ի՞նչ է գրում Հովհ. Թումանյանը հոգու խաղաղության մասին: Դո՞ւ էլ ես այդպես կարծում

«Ես ունէի այն, ինչ որ ամէնից էականն է — հոգու լիակատար հանգստութիւն, միշտ եւ անվերջ վստահութիւն ու համարձակութիւն, երբ գործ ունէի հետները։ Ես գիտէի, որ ոչ մի յանցանքի բնաւորութիւն ունեցող հանգամանք, թէկուզ ամենաչնչին, չեն կարող դէմս բերել. այնինչ ես նրանց առջեւ կը դնեմ անթիւ փաստեր, թէ ինչպէս եմ ես վարուել էն ժամանակ, երբ ամէն մարդ թողնուած էր իր խղճին ու իր հասկացողութեանը:Ես համարձակ կարողանում էի ասել ամէն բան, ինչ որ չի կարողասել մեղաւոր մարդը կամ չպէտք է ասի»։

• Ի՞նչպես էր վերաբերում Թումանյանը մարդկային ապերախտությանն ու չարությանը: Համամի՞տ ես նրա հետ

Թումանեանը փիլիսոփայական հանդարտութեամբ էր խորհում մարդկային ապերախտութեան ու չարութեան մասին, որոնց պատճառով էր նաեւ նա յայտնուել բանտում։ Որքան էլ պատմաքաղաքական էին դրդապատճառները, այնուամենայնիւ, կոնկրետ մարդկանց միջոցով էին նիւթւում կեղծ մեղադրական գործերը, մանաւանդ այնպիսի մարդկանց, որոնք իրենց կեանքով պարտական էին Թումանեանին։ Սակայն իր անորոշ ճակատագրին սպասող բանաստեղծը կարողանում էր այդ ամէնին բարձրից նայել եւ ներել:

• Բնութագրիր Հովհաննես Թումանյանին:

Թումանյանը այն բացառիկ դեմքերից է, որ երբեք լցված չի լինում վերժխնդրությամբ։ Այն ինչ արել է նա մեծ հարգանքի է արժանի։ Համոզված եմ, որ ոչ բոլորը կվարվեինք նրա նման։ Նա շատ բարեհամբյուր, զուսպ, և որ ամենակարևորն ու գնահատելին է համբերատ է։

Առաջադրանք 2

  • 5-7 նախադասությամբ շարադրեք այն, ինչ իմացաք  «Շողակաթ» հեռուստաընկերության պատրաստած  «Հավերժի ճամփորդը» փաստավավերագրական ֆիմի առաջին մասը նայելուց հետո:

1922 թվականն էրև այդ ժամանակ Թումանյանը արդեն երկրորդ անգամն մեկնում էր Ռուսաստան: Բայց ոչ ինչ-որ հրավերի, այլ բուժվելու, քանի որ նա հիվանդ էր: Իր դուստրը՝ Աշխենը, Թումանյանին ուրապացնելու համար հուսադրում էր, որ այս անգամ էլ նա կվերադառնա, ինչպես առաջին անգամ՝ բանտից ազատվելուց հետո վերադառձավ: Չմոռանանք որ Թումանյանը ծնվել է Դսեղ գյուղում, և ֆիլմում նույնպես խոսվում էր դրա մասին։ Այնտեղ է գտնվում իր տուն-թանգարանը: Խոսվեց նր առաջին սիրու՝ Վերգինեյի մասին, որը երկսեռ դպրոցի տեսուչ՝ Տիգրան Տեր Դավթյանի դուստրն էր։ 10-ամյա Հովհաննեսը 1879-ին թ․ ընդհունվում է այդ դպրոց և ժամանակավոր ապրում է իրենց տան, որտեղ և նա հանդիպում է Վերգինեյին։ 1883-ին փակվում են դպրոցները և Թումանյանը մեկնում է Թիֆլիս, որտեղ էլ սկսում է իր կյանքի ամենակարևորը շրջանը։ Ավելի ուշ նա սկսում է զբաղվել հասարակական-քաղաքական գործունեությամբ, ինչը նրան ավելի հայտնի է դարձնում, բայց դրա պատճառով նա չէր կարողնում ստեղծագործել: 1890-92 թթ․ հրապարակվում են Թումանյանի առաջին բանաստեղծությունները: Ճամփորդելը Թումանյանի ամենամեծ երազանքն էր: Թումանյանը ստեղծում է << Վերնատուն >> գրական ակումբը, որտեղ հավաքվում էին հայ գրողներով: 1923թ․-ի մարտի 23-ին Թումանյանը մահացավ: 

  • 3-5 նախադասությամբ շարադրեք ֆիլմի երկրորդ մասի այն հատվածը, որն առավել հավանեցիք:

1905 թ․-ին ցարական կառավարության հրահրումներով, սկսվում են հայ-թուրքական բախումներ Կովկասում։ Հաղպատում գյուղացիական ընդվզումներ են սկսվում, որոնց հետ միասին սկսվում են թուրքերի հարձակումները, և Թումայնանը զենքը ձեռքին սկսում է մասնկացել ժովորդական ինքնապաշտպանության կազմակերպմանև և միաժամանկ փորձում է խաղաղություն մտցնել հարևան երկրների միջև։ 

Թումանյանը այնքան գոհ չէր, որ գրականության մեջ մի որևէ բան էր արել, որքան գոհ էր, որ կարողացել էր հազարավոր անմեղներին ազատել գազանական կոտորածներից: 

Նրան մի քանի անգամ ձերբակալում են, բայց հավաստի ապացույցներ չունենալու պատճառով նրան ազատ են արձակում։ 

  • Ի՞նչ ես կարծում, ֆիլմը ինչու է վերնագրված «Հավերժի ճամփորդը»:

Թումանյանը շատ էր սիրում ճամփորդել և դա իր երազաանքներից մեկն էր։ Մահից առաջ՝ կայքնի վերջին տարիներին նրան հաջողվում է ճամփորդել և կատարվում է իր երզանքներից մեկը։

Առաջադրանք 3

  • Կարդալ «Փարվանան», արձակ շարադրել Թումանյանի «Փարվանա» բալլադի բովանդակությունը (շարադրանքը պետք է կազմված լինի 5-7 նախադասությունից  և պարունակի 50-60 բառ): Փորձիր պարզել՝ ինչ է բալլադը: 

Բալլադը չափածո պատմողական բնույթի ստեղծագործություն է։ 

Բալլադը ծեր Փարվանա արքայի և նրա դստեր մասին է, որոնք ապրում են մի ամրոցում։ Նրանք ապրում էին երջանիկ։ Եվ ահա եկավ այդ երջանիկ օրերից մեկը, երբ դուստրը պետք է ամուսնանար։ Արքան ամեն տեղ սկսեց քաջերի փնտրել, տեսնելու համար թե ով է իր դստերը արժանի։ Զենքով ու զրահով կտրիճներն հավաքվում են և սպասում իրենց բախտին: Արքան իր աղջկան բացատրում է, որ բոլորը պետք է անցնեն կռվի և ցույց տան իրար լավ և վատ կողմերը, ինչից հետո աղջիկը պետք է ընտրություն կայացնի: Բայց աղջիկը այդ մտքի հետ չի համաձայնվում և ասում է, որ հաղթողն էլ չի կարողանա տիրանալ իր սրտին: Եվ բոլորն սկսում են հարցնել, թե աղջկա ուզածն ինչ է: Աղջիկը ասում է որ իրեն ոչինչ պետք չէ, նրան միայն իր ընտրյալից այն հուրն է ցանկանում, որն ամեն մեկը իրեն չի կարող տալ: Կտրիչները սկսում են փնտրել այդ հուրը: Բայց անցնում են տարիներ, և նրանցից ոչ ոք էլ չի գալիս: Աղջկա կյանքն էլ առաջվա պես ուրախ չի լինում: Անցնում է որոշ ժամանակ նույնպես և արքայի աղջիկն վերջնականապես հույսը կտրում է: Նա հուսահատությունից սկսում է լաց լինել: Այնքան է լաց լինում, որ այնտեղ ամեն ինչ կորչում է իր արցունքների մեջ՝ նա էլ հետը: Այդպես էլ հայտնվում է Փարվանա խորը լիճը: 

Առաջադրանք 5

  • Փորձիր պարզել՝  էլ ինչ բալլադներ ու լեգենդներ ունի Թումանյանը, կարդա մի քանիսը, պարզիր՝  ինչ է լեգենդը:

Լեգենդը ավանդազրույց է, որի հիմքում ընկած է հրաշքը։ Հրաշապատումն ընդգրկում է դեպքերը և հերոսներին։ Շատ նման է առասպելին, բայց տարբեր է։ Լեգենդը սովորաբար ունենում է կրոնական ծագում։ Այն հյուսվում է քրիստոնեական եկեղեցու սուրբ արարքների՝ տանջանքների և մահվան շուրջ։

  1. Բալլադ — Շունն ու Կատուն, Անբախտ վաճառական, Ախթամար, 
  2. Լեգենդ — Սասունցի Դավիթ, Փարվանա
Posted in հայոց պատմություն

«Հայոց Մեծ Եղեռնը»

Posted on by tigrancherqezyan

Ցեղասպանության պատճառն է եղել նաև տնտեսական գործոնը: Հայերի բնաջնջմամբ թշնամին կարող էր տիրանալ ֆինանսական և նյութական ունեցվածքին: Հայոց ցեղասպանության պատճառները թե՛ ազգային էին, թե՛ քաղաքական, թե՛ կրոնական և թե՛ պատմական ու մշակութային։ 

Առաջին ամիսներին հայերի կոտորածներ տեղի ունեցան Կովկասյան ճակատի մերձակա շրջանում: Տեղի ունեցավ զորահավաք և դրա ընթացքում զինաթափեցին հայերին։ Շատ հայեր իրենց բնակչության վայրերից գաղթեցին: Կալանավորվեցին մեծ թվով հայեր: Կալանավորվեցին պատգամավորներ, գրողներ, երգահաններ՝ Կոմիտասը, Վարուժանը, Զոհրապը, Սիամաթոն և այլոք: ապրիլին Կ․ Պոլսում կալանավորվում են 2300-ից ավել հայտնի գիտնականներ, մտավորականներ ու մշակույթի այլ գործիչներ։ Այսպես սկսվեց փուլերը: 


3. Կարդացե՛ք ստորև ներկայացված նյութը և ներկայացրե՛ք ձեր կարծիքն ու դիրքորոշումը՝
«Ցեղասպանություն-Գենոցիդ».

Հայոց ցեղասպանությունը պատմության մեջ առաջին ցեղասպանությունն է: 1914-1918թթ. Հայոց ցեղասպանության ամենամեծ ալիքն էր` Հայոց Մեծ Եղեռնը, որը կազմակերպեցին և իրականացրին երիտթուրքերը: Կորցրեցինք Անին, Վանը … Հայոց ցեղասպանությունը մասնակիորեն ճանաչած պետություններից են Ավստրալիան, Արգենտինան, Կանադան, Շվեյցարիան, Բրիտանիան և այլն: Ցեղասպանության պատժելիությունը սահմանվել է միջազգային զինվորական դատարանների կանոնադրություններով:

Posted in հայոց պատմություն

Հայաստանը և հայ ժողովուրդը 1-ին Աշխարհամարտի տարիներին

Posted on by tigrancherqezyan
  1. Երիտթուրքերի համար պատերազմը առիթ էր՝ Ռուսաստանի և բալկանյան երկրների հետ դարավոր “հաշիվները մաքրելու” համար: Գլխավոր պատճառը, որ դրդեց երիտթուքերին ներքաշվելու պատերազմի մեջ, թուրք-ռուսական հակամարտությունն էր: Նրանք մտադիր էին իրենց ժողովրդին օգտագործել ռուսների դեմ, սակայն մեծ խոչընդոտ էին հայերը:Ռուսաստանը ևս մեծ ակնկալիքներ ուներ ռուս-թուրքական հերթական պատերազմից: Ցարական ռազմաքաղաքական վերնախավը ձգտում էր ընդլայնելու իր ազդեցության ոլորտները:

  1. 1914-ի սեպտեմբերին թույլատրվեց կազմակերպել հայկական կամավորական ջոկատներ: Սկզբնական շրջանում կազմակերպվեց կամավորական չորս ջոկատ։ Հրամանատարներ նշանակվեցին Անդրանիկը (1-ին ջոկատ), Դրաստամատ Կանայանը (Դրո. 2-րդ ջոկատ). Համազասպ Սրվանձտյանը (3-րդ ջոկատ), Քեռին (Արշակ Գաֆավյան, 4-րդ ջոկատ)։ Ավելի ուշ ստեղծվեցին 5-րդ (հրամանատար՝ Ա. Ջանփոլադյան), 6-րդ և 7-րդ ջոկատները։ 1915-ի վերջին կամավորների ընդհանուր թիվը հասավ մոտ 10 հազար։ 6-րդ ջոկատի հրամանատարն էր Գրիգոր Ավշարյանը, որի զոհվելուց (1915-ի հունվարին) հետո նրան փոխարինեց Հայկ Բժշկյանը։ 7-րդ ջոկատը կազմակերպվեց 1915-ի աշնանը՝ Հովսեփ Արղությանի հրամանատարությամբ։

Հայ կամավորները կռվում էին քաջությամբ։ Մարտական սխրանքներով հատկապես աչքի ընկավ կամավորական 1-ին ջոկատը։ 1915-ի ապրիլին այն հաղթական մարտեր մղեց Սալմաստ գավառի կենտրոն Դիլման քաղաքի մատույցներում: Վանի ազատագրումից հետո հայկական կամավորական չորս ջոկատները գեներալ Տրուխինի զորաբանակի կազմում համառ մարտեր մղեցին Վանա լճի հարավային մասում և, հաղթահարելով հակառակորդի դիմադրությունը, շարժվեցին Մուշի և Բաղեշի ուղղությամբ։ Նրանք նաև գրավեցին այլ քաղաքներ և մեծ դեր խաղացին ապագայում:

Posted in հայոց պատմություն

Անդրանիկ Օզանյան

Posted on by tigrancherqezyan

Անդրանիկ Թորոսի Օզանյանը ծնվել է 1865 թվականի փետրվարի 25-ին: Անդրանիկ Օզանյանը առանձնակի դեր է խաղացել Հայ ազատագրական շարժման գործում։ Մասնակցել է իր հայրենի երկրի բնակավայրերի պաշտպանությանը։ Մի քանի տասնյակ ռուսաստանահայեր են միացել Անդրանիկին, որոնց հետ էլ նա գնաց Մուշ և Սասուն՝ որտեղ մարտնչում էր Աղբյուր Սերոբը:

Բուլղարական հրամանատարությունը բարձր գնահատեց հայկական վաշտի մասնակցությունը Առաջին Բալկանյան պատերազմին։ 1915-1916 թվականներին Կովկասյան ճակատի մարտերում ցուցաբերած անձնական արիության և հայկական գնդի հաջողությունների համար Սասունցի Անդրանիկը պարգևատրվել է մի շարք շքանշաններով: Անդրանիկը վիթխարի դեր խաղաց նաև Զանգեզուրի պաշտպանությունում։

Անդրանիկը մահացավ 1927 թվականի օգոստոսին, Չիքո քաղաքի Ռիչարդսոն Սփրինգս հանքային ջրերի առողջարանային համալիրում՝ սրտի կաթվածից:

Նրան են նվիրված մեծ թվով ժողովրդական ստեղծագործություններ, գրքեր և հոդվածներ տարբեր լեզուներով։

Հայտնի ռուս զորավար Յուդենիչը Անդրանիկի մասին ասում էր, որ նա «խենթի պես քաջ է»։

Posted in English

How to create fake news: a guide

Posted on by tigrancherqezyan

Every time you’re online, you are bombarded by pictures, articles, links and videos trying to tell their story. Unfortunately, not all of these stories are true. Sometimes they want you to click on another story or advertisement at their own site, other times they want to upset people for political reasons. These days it’s so easy to share information. These stories circulate quickly, and the result is … fake news.

There is a range of fake news: from crazy stories which people easily recognise to more subtle types of misinformation. Experts in media studies and online psychology have been examining the fake news phenomenon. Read these tips, and don’t get fooled!

  1. Check the source

Look at the website where the story comes from. Does it look real? Is the text well written? Are there a variety of other stories or is it just one story? Fake news websites often use addresses that sound like real newspapers, but don’t have many real stories about other topics. If you aren’t sure, click on the ‘About’ page and look for a clear description of the organisation.

  1. Watch out for fake photos

Many fake news stories use images that are Photoshopped or taken from an unrelated site. Sometimes, if you just look closely at an image, you can see if it has been changed. Or use a tool like Google Reverse Image search. It will show you if the same image has been used in other contexts.

  1. Check the story is in other places

Look to see if the story you are reading is on other news sites that you know and trust. If you do find it on many other sites, then it probably isn’t fake (although there are some exceptions), as many big news organisations try to check their sources before they publish a story.

  1. Look for other signs

There are other techniques that fake news uses. These include using ALL CAPS and lots of ads that pop up when you click on a link. Also, think about how the story makes you feel. If the news story makes you angry, it’s probably designed to make you angry.

If you know these things about online news, and can apply them in your everyday life, then you have the control over what to read, what to believe and most importantly what to share. If you find a news story that you know is fake, the most important advice is: don’t share it!

Posted in English

Hometask

Posted on by tigrancherqezyan

Exercise 1

One morning Amber(1) got up early. The sun(2) was shining and the birds 3 were singing. Amber(4) was very excited because it was the day the big tennis match. Amber went 6 downstairs and into the kitchen, where her father breakfast. Morning. Amber Today is the day he 7) was born. Amber smiled nervousy. Don’t worry. You 8 will be fine. He 9 put some toast into the toaster and(10) Amber 19 opened the fridge. Just as she 11) was taking the butter out, the phone(12) rang. After a few minutes, he put the phone down. Her father(13 had bad news. afrad. The other player(14 was hurt yesterday when she had an accident. The match is off. Amber ate her toast. She was surprised but she didn’t feel disappointed.

Exercise 2

  1. When we were in Canada, we went skiing almost every day.
  2. About four years ago, I decided to become a chef.
  3. Georgia was having a shower when someone knocked at the door.
  4. Holly and I ran from the house to the taxi because it was raining heavily.
  5. Two men were arguing outside, so I went to see what was happening.
  6. Daniel was calling you at one o’clock yesterday, but you were here with me.
  7. We were eating breakfast when a letter came through the letter box.
  8. As I walked past the window, I saw that Paula was making a cake.
  9. I was dreaming about my favourite band when the alarm clock went off.
  10. While I was practising the trumpet late last night, a neighbour came to complain.
Posted in English

How to spot fake news

Posted on by tigrancherqezyan

Every time you’re online, you are bombarded by pictures, articles, links and videos trying to tell their story. Unfortunately, not all of these stories are true. Sometimes they want you to click on another story or advertisement at their own site, other times they want to upset people for political reasons. These days it’s so easy to share information. These stories circulate quickly, and the result is … fake news.

There is a range of fake news: from crazy stories which people easily recognise to more subtle types of misinformation. Experts in media studies and online psychology have been examining the fake news phenomenon. Read these tips, and don’t get fooled!

1. Check the source

Look at the website where the story comes from. Does it look real? Is the text well written? Are there a variety of other stories or is it just one story? Fake news websites often use addresses that sound like real newspapers, but don’t have many real stories about other topics. If you aren’t sure, click on the ‘About’ page and look for a clear description of the organisation.

2. Watch out for fake photos

Many fake news stories use images that are Photoshopped or taken from an unrelated site. Sometimes, if you just look closely at an image, you can see if it has been changed. Or use a tool like Google Reverse Image search. It will show you if the same image has been used in other contexts.

3. Check the story is in other places

Look to see if the story you are reading is on other news sites that you know and trust. If you do find it on many other sites, then it probably isn’t fake (although there are some exceptions), as many big news organisations try to check their sources before they publish a story. 

4. Look for other signs

There are other techniques that fake news uses. These include using ALL CAPS and lots of ads that pop up when you click on a link. Also, think about how the story makes you feel. If the news story makes you angry, it’s probably designed to make you angry.

If you know these things about online news, and can apply them in your everyday life, then you have the control over what to read, what to believe and most importantly what to share. If you find a news story that you know is fake, the most important advice is: don’t share it!