1991թ. դեկտեմբերին ավարտվում է Արևմուտքի և Խորհրդային Միության չորս տասնամյակից ավելի ձգվող պայքարը. դեկտեմբերի 25-ին ԽՍՀՄ առաջին և վերջին նախագահ Միխայիլ Գորբաչովը վայր է դնում լիազորությունները, իսկ հաջորդ օրը ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի Հանրապետությունների նորաստեղծ խորհուրդն ընդունում է ԽՍՀՄ լուծարման հռչակագիրը։
Բազմաթիվ հետխորհրդային պետություններ, այդ թվում Հայաստանը, պահպանել են Ռուսաստանի հետ սերտ կապերը՝ միասին հանդես գալով մի շարք ռազմատնտեսական համագործակցային միությունների կազմում, ինչպիսիք են՝ Անկախ Պետությունների Համագործակցությունը (ԱՊՀ), Եվրասիական տնտեսական հանրակցությունը, Միութենական պետությունը, Մաքսային միությունը, Եվրասիական տնտեսական միությունը, Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությունը (ՀԱՊԿ) և այլն[5]։ Որոշ պետություններ էլ դարձել են Եվրոպական Միության և ՆԱՏՕ-ի անդամներ։
ԽՍՀՄ փլուզումը
Տիգրան Չերքեզյանի բլոգ 