Հայոց լեզու-գործնական քերականություն

Վարժ.320

Ա. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կա, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում է, այլև պատժելի (պատժվել): Գյուղացիներից ո´վ էլ լինի (լինել), եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին բռնվի (բռնվել), կտուգանվի (տուգանվել): Սակայն վերջին տարիներին Հունդեր գյուղում միայն մի դեպք է եղել (լինել), որն արժանացել է (արժանանալ) պատժի: Բնակիչներն արդեն վարժվել էին (վարժվել) այն մտքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ չունեն (չունենալ): Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը շատ վաղուց է սկիզբ առել (սկիզբ առնել) և սերնդից սերունդ փոխանցվել է (փոխանցվել): Այժմ ոչ ոք չի հիշում (չհիշել), թե ե´րբ և ի´նչ պատճառով է առաջացել (առաջանալ) այդ լավ սովորույթտը:

Բ. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կար, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում էր, այլև պատժվում էր (պատժվում): Գյուղացիներից ո´վ էլ լիներ (լինել), եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին բռնվեր (բռնվել), կտուգանվեր (տուգանվել): Սակայն վերջին տարիներին Հունդեր գյուղում միայն մի դեպք կար (լինել), որն արժանացել էր (արժանանալ) պատժի: Բնակիչներն արդեն վարժվել էին (վարժվել) այն մտքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ չունեին (չունենալ): Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը շատ վաղուց սկիզբ էր առել (սկիզբ առնել) և սերնդից սերունդ փոխանցվել էր (փոխանցվել): Ոչ ոք չէր հիշում (չհիշել), թե ե´րբ և ի´նչ պատճառով էր առաջացել (առաջանալ) այդ լավ սովորույթտը:

Վարժ.318

1. Հայրն ու մայրը ողջունեցին մեզ համբուրեցին շնորհավորեցին իրար:
2. Հայրն ու մայրը ողջունեցին մեզ համբուրեցին, շնորհավորեցին իրար:
3. Հայրն ու մայրը ողջունեցին մեզ, համբուրեցին շնորհավորեցին իրար։

1. Հայաստանը ուր որոշել էր գնալ մանուկ հասակից չէր տեսել:
2. Հայաստանը ուր որոշել էր գնալ, մանուկ հասակից չէր տեսել:
3. Հայաստանը ուր որոշել էր գնալ մանուկ հասակից, չէր տեսել:

1. Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին ձորերը անտառները սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ:
2. Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին ձորերը անտառները, սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ:
3. Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին, ձորերը անտառները սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ:

1. Խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով երկու աստղ էր պլպլում Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:
2. Խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով, երկու աստղ էր պլպլում Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:
3. Խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով երկու աստղ էր պլպլում, Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:

1. Ծովափին կանգնած աղջիկը հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին:
2. Ծովափին կանգնած աղջիկը, հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին:
3. Ծովափին կանգնած, աղջիկը հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին:

Վարժ.317

Ա´յ աղվեսներ, ձեռք քաշեք ձեր պոչերից, որովհետև դրանք ավելորդ բեռ են ձեզ համար:
Ութ տարի մնացի այդ երկրում, քանի որ այնտեղ ապրում էի սիրելիիս հետ:
Բոբն արագ վազեց հանդերձանքի կույտի մոտ, որպեսզի իրեն հարմար հանդերձանք գտնի:
Նա ուժ հավաքեց, որպեսզի կարողանա առաջ գնալ իր մասնագիտության մեջ:

Վարժ.316

Դիմադրել մտքին, դիմադրել ճնշմանը, դիմադրել հեռանալու,դ դիմադրել առաջանալուն, դիմադրել մոռանալու։

Խուսափել մտքից, խուսափել ճնշումից, խուսափել հեռանալուց, խուսափել առաջանալուց, խուսափել մոռանալու։

Վարժ.315

Հեռագիրը՝ուղված էր ծնողներին, բերել էին գիշերը:
Ծաղիկը՝ գեղեցիկ ու գունազարդ, դաշտում կարծես միակն էր:
Աշունը շուկան լցրել է մրգերով՝ անուշահոտ և քաղցրահամ։
Նրա հիասթափությունը մատնում էին աչքերը՝ ծովի նման։
Մի ժպիտ՝ հիմար ու անմեղ, թառել էր դեմքին:

Վարժ.314

ա) փառապանծ, հենակմախք, հեռախոս, ռազմակոչ, կիսաշրջանաձև։
Կիսաշրջանաձև բառը տարբերվում է, որ ունի երեք արմատ, իսկ մնացած բառերը երկու արմատ։

բ) Սեղմաժպիտ, կարմրազգեստ, կարմրախայտ, խավարասեր,իսկույնևեթ:
Իսկույնևեթ բառը տարբերվում է,որ իր հոդակապը և-ն է, իսկ մյուս բառերում միայն ա հոդակապ է։

գ) Մանկություն, գրավիչ, հերարձակ, գրական, քննություն։
Հերարձակ միակ բառն է,որ ունի երկու արմատ առանց ածանցի, մնացած բառերը ածանցավոր է։

Վարժ.313

Սիրտը գերվեց աղջկա մի ժպիտից:
• Աղջկա մի ժպիտը գերեց սիրտը:

Այս ծառի տակ ինչ-որ մեկի կողմից գանձ է թաղվել:
• Ծառի տակ ինչ-որ մեկը գանձ է թաղել:

Քարը մաշվել, հարթվել էր անձրևից ու քամուց:
• Անձրևն ու քամին քարը մաշել և հարթեցրել էին:

Արտերը խանձվել էին բարկ արևից:
• Բարկ արևը խանձել էին արտերը:

Քարտը լրացվում է միայն չափահաս քաղաքացիների կողմից:
• Քարտը լրացնում էին միայն չափահաս քաղաքացիները:

Նա ազատազրկման է դատապարտվել ու տուգանվել իտալական դատարանի կողմից:
• Իտալական դատարանի կողմից նրան ազատզրկման են դատապարտել և տուգանել են :

Ութ տարի տղամարդ համարվեց ընկերների կողմից ու նրանց հետ հավասար աշխատեց:
• Ընկերները նրան տղամարդ համարեցին և նրա հետ հավասար աշխատեցին:

Դյութվել էր ալիքների ու քամու երգով:
• Ալիքների ու քամու երգը դույթել էր:

Աղջիկը շրջապատված էր հետաքրքրասերների մեծ խմբով:
• Հետաքրքրասերների մեծ խումբը շրջապատել էր աղջկան:

Ընկերս համերգի է հրավիրված:
• Ընկերոջս համերգի են հրավիրել:

Վերջապես խոսքը տրվում է օրվա հերոսին:
• Վերջապես խոսքը տվեցին օրվա հերոսին:

Վարժ.312

Հին Բաբելոնի հարստությունն ու պերճությունը դեպի իրենց էին համակրում ճամփորդներին: Նրանք գալիս էին իրենց աչքերով տեսնելու քաղաքի հիասքանչ պարիսպները, որոնց վրայով մի քանի կառք կարող էր կողք-կողքի ընթանալ:
Սակայն ճամփորդներին ամենից ավելի համակրում էր Նաբուգոդոնոսոր թագավորի հրաշագեղ պալատը: Պալատի կողքին վեր էր խոյանում, հրաշագեղ մի շինություն կախովի այգիները: Թագավորը դրանք արարել էր իր սիրելի կնոջ համար: Թագուհին մեդացի էր՝ իր հայրենիքի զմրուխտ լեռներին ու անտառներին սովոր: Տոթ ու անտառազուրկ Բաբելոնում կարոտում էր Մեդիայի լեռնային անտառների զովին ու հովանուն: Կնոջ տխրությունը մեղմացնելու համար համար Նաբուգոդոնոսորը որոշեց նրան կարծես լեռներից բերված ամբողջ մի օազիս ընծայել: Եվ կամարակապ չորս հարկերից բաղկացած լայն աշտարակի վրա ստեղծվեցին նշանավոր կախովի պարտեզները: Հասարակ մահկանացուների համար պարտեզները մտնելը գրեթե անհնարին էր. չէ՞ որ դրանք արքայական պալատի բարձր պարիսպների ետևում էին, իսկ մուտքը պահպանում էր սոսկալի պահակախումբը:
Այդպիսի պարտեզներ ամբողջ աշխարհում ոչ մի տեղ չեն եղել, դրանք հիսքանչ էին մտածված և հեքիաթային գեղեցկություն ունեին. իզուր չէ, որ ներառվել էին աշխարհի յոթ հրաշալիքների շարքը:

Վարժ.311

Հնարավորություն ունենալ՝ սովորելու,հանգստանալու:
Հնարավորություն ընձեռել (տալ)՝ հանգիստի,գործելու:
Նպատակ ունենալ՝ ուսման,աշխատանքի:

Վարժ.310

Թանգարանի սրահներից բոլորում ցուցադրվող վաթսունական առարկա կա։
Դպրոցի ամեն մի դասարանում տասնհինգ սեղան է դրված:
Յուրաքանչյուր երամում տասնհինգական կռունկ է:
Այդտեղ ամեն մի գետ երեքական վտակ ունի:

Վարժ.309

Քո ընկերը մենակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով:
Ընկերդ միայնակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով։
Իմ որսն իր ոտքով եկավ:
Որսս իր ոտքով եկավ։
Մենք, այսինքն՝ ծովափի բնակիչները, ծովից ենք հանում մեր սենունդն ու հարստությունը:
Ծովի բնակիչներս, ծովից ենք հանում մեր սենունդն ու հարստությունը:
Դու՝ մեր ամենաուժեղ մարզիկը, հաղթանակով պիտի գաս:
Մեր ամենաուժեղ մարզիկը,հաղթանակով պիտի գա։
Ես ծեր որսորդ եմ ու կյանքում շատ բան եմ տեսել:
Ծեր որսորդը կյանքում շատ բաներ է տեսել։
Դուք՝ մեր շնորհալի տղաները, ձեր խոսքը դեռ չեք ասել:
Մեր շնորհալի տղաներ, խոսքներդ դեռ չեք ասել։
Քո սիրտը քա´ր է, քար:
Սիրտդ քար է, քար։
Ձեր ձեռքն ընկնողին պրծում չկա:
Ձեռքներդ ընկնողին պրծում չկա։

Վարժ.308

• Հեռվից երևում էին քաղաքի տները:
• Բանսաստեղծության տները շատ երկար էին:

Վարժ.307

Թանգարանում հնագույն գործիքներ են պահվում: Այդ դամբարանից գիտությանը հայտնի ամենահին գործիքները գտան:

• Հնագույն- ամենաշատ
• Ամենահին-չափազանց

Դժվարագույն խնդիր են տվել ինձ: Գրքի ամենադժվար խնդիրը սա է:

• Դժվարագուն- չափազանց
• Ամենադժվար- ամենաշատ

Փոքրագույն ձկներ են լողում իմ ակվարիումում: Իմ ակվարիումի ամենափոքր ձուկն է սա։

• Փոքրագույն-ամենաշատ
• Ամենափոքր-չափազանց

Վարժ.306

Վաղուց ի վեր դելֆիններից, հեքիաթներ, զարմանահրաշ պատմություններ են պատմում: (դելֆիններից, հեքիաթներ)
Հունական լեգենդի մի դելֆին ամեն օր մի տղայի ծովածոցը տանում էր ու հետ բերում: (լեգենդի, դելֆին, ծովածոցը(ն))
Նոր Զելանդիայի, Ծովակալության ծովածոցում, դելֆին Պիլորուս Ջեկի անունը երեսուն տարի շարունակ ուղեկցում էր նավերին, և նրա պաշտպանությունը հատուկ օրենքով էր մշակվել: (Նոր Զելանդիայի, անունը, պաշտպանությունը, օրենքով):

Վարժ.305

Մի մարդ իրեն անհաջողակ էր համարում եւ մտածում էր, որ ինքը ինչ էլ անի ամբողջ կյանքում նույնն էր մնալու։ Ամեն ինչ փորձում էր անել ու հասցնել, սակայն ոչինչ չէր ստացվում։ Նա անընդհատ շտապում էր, այդ իսկ պատճառով նա միշտ կոնֆլիկտի մեջ էր լինում իր կնոջ ու երեխաների հետ։ Մի օրը հերթական վեճից հետո տղամարդը դուրս եկավ տնից։ Նա նյարդայնացած էր շատ ու կրկին շտապում էր։ Հանկարծ ճանապարհին նա տեսավ մի լավ ու կոկիկ հագնված մի ծերունու։ Ծերունին տղամարդուն առաջարկեց լավ աշխատանք, տուն։ Մի պահ տղամարդու շտապողականությունը անցավ եւ ամեն ինչ ընկավ իր տեղը։ Ծերունին խորհուրդ տվեց տղամարդուն, վերացնել իր մեջ շտապողականությունը։ Անցան տարիներ, ծերունին արդեն մահացել էր, իսկ տղամարդը հարստացել էր ու վայելում էր իր ծերությունը։ Տղամարդը խորհում էր այն մասին, թե ինչու էր այդ ժամանակ այդպես շտապում։ Հիմա նա հասկացել է, ամեն ինչ իր ժամանակին է գեղեցիկ:

Վարժ.304

Լիբիական մեռյալ անապատի տաք ավազուտներում, տասնյակ կիլոմետրեր զարմանալի կանոնավոր սարեր են երևում: Բուրգերն են՝ եգիպտական փարավոնների դամբարանները: Վիթխարի ու վեհասքանչ այդ բուրգերը կարծես անապատի ավազներից են հառնում ու ճնշում մարդուն իրենց արտասովոր չափերով ու խիստ ուրվագծերով: Բուրգի ստորոտում կանգնած՝ դժվար է պատկերացնել, որ այդ հսկայական քարե սարերը մարդու ձեռքով են կերտված: Ժամանակին դրանք քարերի առանձին մեծ բեկորներով են կառուցվել: Ժամանակակից երեխաները այդպես խորանարդիկներով են բուրգեր կառուցում:

Վարժ.303

Մեր դասարարանում կան շատ լավ մարդիկ,որ նույնիսկ կարող ես քո գաղտնիքներով կիսվել,մենք նման ենք իրար մեր բարիությամբ,իսկ հակառակը տարբերվում ենք մեր մասնագիտություններով և մեզ կապում է հավատարմությունը։

Վարժ.302

Ֆրանսիացի գիտնականները պարզել են, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսում է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով:
Գրված է անցյալ, ներկա ժամանակով։

Ֆրանսիացի գիտնականները պարզում են, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսում է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով:
Գրված է ներկա ժամանակով:

Ֆրանսիացի գիտնականները պարզեցին, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսում էր երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով:
Գրված է ներկա, անցյալ ժամանակով։

Ֆրանսիացի գիտնականները կպարզեն, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսել է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով:
Գրված է ապառնի ժամանակով։

Ֆրանսիացի գիտնականները կպարզեն, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսում է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով:
Գրված է ապառնի, ներկա ժամանակով։

Ֆրանսիացի գիտնականները կպարզեն, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսելու է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով:
Գրված է ապառնի ժամանակով:

Ֆրանսիացի գիտնականները պարզել են, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսելու է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով:
Գրված է անցյալ, ապառնի ժամանակով։

Վարժ.301

Երբ Բելգիայի երկնքում «թռչող ափսե» հայտնվեց, ռազմաօդային ուժերի գլխավոր շտաբից երկու կործանիչ ինքնաթիռ ուղարկեցին, որ նրան «որսան»: ՉԹՕ-ն ինքնաթիռի նման չէր. մի քանի վայրկյանում նա արագությունը ժամում երկու հարյուր ութսունից հազար ութ հարյուր կիլոմետրի հասցրեց: Մոտավորապես քառասունհինգ րոպե ինքնաթիռները հետապնդեցին ՉԹՕ-ին, հետո նա անհետացավ: Օդաչուներն իրենք ՉԹՕ-ն չէին տեսել, բայց նրա ներկայությունը հաստատել էին ռադիոձայնորսիչները: Հետաքրքիր է, որ ամեն անգամ, երբ հաջողվում էր ՉԹՕ-ն նշմարել, վերջինս անմիջապես թռիչքի հետագիծն ու արագությունը փոխում էր:

Այսօր Բելգիայի երկնքում տեսանելի էր թռչող ափսե։ Ռազմաօդային ուժերը երկու կործանիչ ինքնաթիռ ուղարկեց, որպեսզի կարողանան որսալ ՉԹՕ-ին։ Ըստ տվյալների ՉԹՕ-ն շարժվում էր մի քանի անգամ ավելի արագ քան ինքնաթիռները։ Մոտավորապես մեկ ժամ հետո թռչող ափսեն անհետացավ։ Չնայած ռադիոձայնաորսիչների տված արդյունքներին, օդաչուները չէին տեսնում թռչող ափսեին։ Երբ հաջողվում էր գտնել ՉԹՕ-ին, այն իսկույն փոխում էր իր ուղղությունը, արագությունը եւ անհետանում էր։ Օդաչուների խոսքով մի քանի րոպեով նաեւ տեսանելի էր երկրորդ ՉԹՕ-ն։

Վարժ.296

Մեր դարշրջանից 481 տարի առաջ Պարսկաստանի տիրակալ Քսերքսեսը կռվել էր հունական պետությունների միության դեմ։Ավանդությունն ասում է,թե դա որոշեց միայն նրա համար,որ ուզում էր թզի համտեսել ,իսկ աթենական օրենքներն այդ համեղ պտուղների արտահանության խոչընդոտել էին ։

Փոքրասիական ժողովուրդների դիմադրությունն արյունախեղդ ,քաղաքները գրավելով, այրելով ու ոչնչացնելով ՝պարսիկները հասան Եվրոպան Ասիայից բաժանող բնական արգելագծին՝ Հելլեսպոնտոսի նեղուցին։ Նեղուցն անցնելու համար Քսերքսեսը կամուրջ կառուցել տվեց։ Բայց երբ կամուրջն արդեն պատրաստ էր, սոսկալի փոթորիկ պայթեց, որն այն խորտակեց ու ցրիվ տվեց։ Քսերքսեսի զայրութից ,հրամայեց նեղուցի պատժել խարազանի երեք հարյուր հարվածով և ջրի մեջ ստրկություն շղթաներ գցել։ Ջրի ծեծողներին հրամայված էր արտասանել հետևյալ խոսքերը. «Չարղետ ջուր, քո տիրակալն այս պատիժը նշանակեց,քանի որ դու անազնիվ վարվեցիր, իսկ նա քեզ ոչ մի վատ բան չէր արել»։ Եվ մինչ պատժում էին ծովին, թագավորը հրամայեց սպանել մարդկանց, որոնց հրամայել էր կամուրջ կառուցել։Ծովի ու մարդկանց հասկԱցրեց ,որ ավելի լավ է պարսից տիրակալի ճանապարհին դեմ ջկանգնեն։

Հետո շինարարները փախան մի ուրիշ, ավելի ամուր կամրջի շինարարությանը։Երբ դա պատրաստ էր ու Քսերքսեսի առջև արդեն իսկապես բաց էր Եվրոպա տանող ճանապարհը, տիրակալը տատանվում էր ՝ անցնի՞ , թե՞ չանցնի։ Ամենայն հավանականությամբ, վախենում էր ծովի վրեժխնդրությունից։Փոխանակ միանգամից,նա հրամայեց քրմերին ամեն ինչ անել նեղուցի բարեհաճությունն ու ողորմածությունը նվաճելու համար, իսկ ինքն իր սուսերն ու ոսկե անոթները ծովին զոհաբերեց։ Զոհաբերությունից հետո սկսվեց անցումը, որը հինգ օր ու գիշեր տևեց։Քսերքսեսը միայն վերջում համարձակվեց ու անցավ։

Վարժ.295

Բոլորը կազմված են «ա» հոդակապից և երկու արմատից.

1. քննադատ=քնին+ա+դատ
2. արտատեր=արտ+ա+տեր
3. եռագույն=եռ+ա+գույն
4. ղեկավար=ղեկ+ա+վար
5. ծովակալ=ծով+ա+կալ
6. մանրախնդիր=մանր+ա+խնդիր
7. աստղաշող=աստղ+ա+շող
8. թուլակամ=թուլ+ա+կամ
9. երկփեղկ=երկ+փեղկ

Վարժ.294

Ամբողջ աշխարհում մարդկանց արյունը չորս խմբի է բաժանվում և միանման (0 կամ 1-ին, 2-րդ, 3-րդ և 4-րդ) նշանակվում։Երեխաները դա ծնողներից են ժառանգում։Ըստ ֆրանսիացի հոգեբան Ժան Բատիստ Դելակուրի, արյան նույն խումբն ունեցող մարդիկ նման խառնվածք ունեն։Ճապոնացի հոգեբանները պնդում են, որ մարդու արյան խումբը թույլ է տալիս եզրակացնել, թե մարդն իրականում ինչպիսի՛ն է։Արյան խումբն ամբողջ կյանքում չի փոխվում։ Բացի դրանից, թեև դա ճակատագրի վրա որոշակիորեն չի ազդում,բայց առողջության վրա ազդեցություն թողնում է։Արյան խմբերի միջև եղած տարբերությունը փոքր է,բայց չի կարելի անտեսել, որովհետև վերաբերում է էրիթրոցիտներին և արյան շիճուկի կարևոր հատկություններին։

Վարժ.293

• Այդպիսի տղային պետք է փնտրել,այնտեղ որտեղ սովորաբար չենք տեսնում։
• Քարավանը ծանր-ծանր առաջ է շարժվում,որտեղով ես անցել էի։
• Նրան անապատում հանդիպեցի,այնտեղ որտեղ սովորաբար է լինում։
• Առավոտից պատմեց այդ պատմությունը,այնքան պատմեց, որ ես հոգնեցի։
• Արդեն ուշ էր,այնքան որ փողոցը լուսավորում էր լապտերները։
• Թոռան գալը տատին կուրախացնի,որովհետև նա կարոտել էր թոառնը։
• Մի՛թե այդքան սիրում էր կատվին,որ կարող էր ծեծել հարևան երեխայի:

Վարժ.292

Նա կապ չունի այս պատմության հետ։ Այդ մարդու հետ առնչություն չունենաս,նա մաֆիայի հետ է կապված ։ Խնդրում եմ ձեզ վճարված գումարի դիմաց նոռմալ վերաբերմունք ցուցաբերել։ Չէի պատկերացնում որ նա կարող է այդպես վարվել իմ հետ։

Վարժ.291

-Բարև,ինչպե՞ս ես

-Բարև ամեն ինչ շատ լավ,դու ինչպե՞ս ես

-Լավ,շնորհակալություն. Ինչպե՞ս ես անցկացնելու ձմեռային արձակուրդներտ

-Դեռ չեմ որոշել,բայց հուսով եմ որ լավ կացկացնեմ ընտանիքիս հետ միասին։

-Լավ կհանդիպենք ձմեռային արձակուրդներից հետո,Շնորհավոր Նոր Տարի

-Քեզ նույնպես։

Վարժ.290

• Այ քեզ զարմանալի պատմություն, տղայի այդ արարքի մասին, ինձ պատմելն էր նրա մայրը:
• Եվ հենց նրան էլ սպասում էի և վերջապես գործնկերս եկավ, և մենք միասին դուրս գնացինք:
• Վախից գլուխը կորցրել էր, ընկերը այլայլված քայլում էր ակնյունից ակնյուն:
• Նրա հետ երեկ էի պայմանավորվել, իսկ Արամը տանն սպասում էր:
• Աղջիկն անսպասելիորեն ժպտաց ու պարզեց ձեռքը, նա զարմանալի պայծառ ժպիտ ուներ:
• Նրա անւոնը, պարզվեց Մարինե է, Մարինեն գեղեցիկ ու պայծառ աչքեր ուներ:

Վարժ.289

—Համերգը ուշանում է։Պետք է սկսվեր 7 անց 15։-ասաց Արամը։

-Տեխնիկական խնդիրներ են ոնցոր թե։-պատասխանեց Կարինեն։

Ա․Ահա ահա և մեկը դուր եկավ դահլիճ։

-Հարգելիներս,ներողություն ենք խնդրում,մենք խնդիրներ ունենք մեր բարձրախոսների հետ։-ասաց երգիչի մենեջերը։

Ա․—Գրազ կգամ ուղղակի երգիչն է հիվանդացել,նորությունների կայքում կարդացել էի դրա մասին։

Կ․Ինչքա՞ն սպասենք։

Ա․Հիմա տեսնեմ, տոմսերը հետ վերադարձնելու հնարավորություն կա։

Կ․Իզուր պետք չի,վրան գրած է,որ չի կարելի։

Ա․Ուրեմ ստիպված պետք է սպասենք։

Վարժ.288

Մանեն կարդում էր բոլորովին հանգիստ՝ նրա ձայնը հնչում էր հարթ ու հավասար։

Այգուց դուրս եկած միջահասակ մարդուն Վարդանին, նորից հանդիպեցինք ձորում։

Աճում էին Հակոբի խնձորենիները, որդիները` Արամն ու Արեգը։

Երկաթուղու վարչության կառավարիչը, ճաղատ գլխով ու շատ երկար բեղերով մի մարդ և մյուս հյուրերը երգում էին։

Այդ կնոջից Սառայի մորից, հետո աներս նորից ամուսնացել է։

Վարժ.287

-Իմացել ես, թե ինչ է եղել:Ճապոնիայի գյուղաղատնտեսության նախարարությունը, ուտելի ծաղիկների ծրագիր է մշակել:

-Ինչո՞ւ:

-Բանն այնում է,որ Ճապոնիայում մոդայիկ է դարձել տարբեր ճաշատեսակներին, տարբեր ծաղիկներ ավելացնել:Ռեստորաններում ծաղիկներ են դնում ճաշերի մեջ,որոնք փոխում են համը:

-Դա նրանց դո՞ւր է գալիս:

-Այո և ոչ միայն ճապոնացիներին, այլ նաև զբոսաշրջիկներին, որոնց դուրը շատ են եկել աղցանները ծաղիկներով:

Վարժ.286

• Այնքան գեղեցիկ էր,որքան գարունը տերևաթափին:
• Այնպես  հանգիստ ինչպես զեփյուռը աշնանային:
• Այնտեղ գեղեցիկ է,որտեղ մաքուր է:
• Երբ, որ ձյուն է գալիս, հենց այդ ժամանակ Հարությունը դուրսներ:

Վարժ.285

Մինչ օրս ինձ զարմացնում է Անտարկտիդայի սառցածացկույթի տակից հայտնաբերված գտածոները: Միայն հիսուն տարում գիտնականները կարողացան ապացուցել իրենց ճշմարիտ լինելը:

Այս կյանքում ինձ ոչինչ այնպես չի զարմացրել , ինչպես Անտարկտիդայի վերջին գտածոն: Պատկերացնում ե՞ք դա երեք մետր վաթսուն սանտիմետր բարձրություն ունեցող , փետրավոր, գիշատիչ մողես էր, որը ջայլամ էր հիշեցնում: Ամենազարմանալին այն էր , որ այդ կենդանին ձիուց մեծ գլուխ ուներ և արծվի հզոր կտուց: Գտածոն քառասունվեց միլիոն տարեկան է:

Վարժ.284

ա)Այգեբաց-այգին բացել այգաբաց-լուսաբաց
բ)Իր,որով արտացոլովում է իր դիմացի առարկան
գ)Ակնթարթ-Աչքը թարթելը, ակնդետ-աչքերը մի կողմ դարձրած դիտելով, ակնոց-աչքերին դրվող զույգ ապակիներով սարած՝ տեսողությունն ուժեղացնելու կամ աչքերը փոշուց՝ արևից պաշտպանելու համար
դ)Քինախնդիր-քենը՝ վրեժը հանելու ձգտող, վրեժխնդիր-վրեժի զգացումով տոգորված, մանրախնդիր-մանրուքների ետևից ընկնող, խորազնին —  խորապես զննող՝ քննող՝ վերլուծող։

Վարժ.283

Բաբելոն

Բաբելոնի ամենակարևոր կառույցներից էր կախովի այգիները։Ցավոք ոչ ոք չի կարողանում լոծել բույսերը աստիճանահարթություններրի վրա տնկելու խնդիրը։Երեք հազար տարի առաջ այդպիսի տեխնոլոգիաները մնում են գաղտնիք

Վարժ.282

Երբ թերթում ես աշխարհի քաղաքական քարտեզը, մարդ հաճախ զարմանում է։Ուշադիր իրադարձությունները չհետևելու դեպքում, բոլորովին անհայտ երկրներ կգտնեն իրենց սահմաններով ու քաղաքներով։Մարդկային պատմության ընթացքում քանի անգամ է փոխվել աշխարհի քարտեզը։Վարդագույն, կանաչ, մոխրակապտավուն, դեղին բծերը մերթ սեղմվում են, մերթ լայնանում, մերթ էլ բոլորովին անհետանում։

Վարժ.281

Պատմության առակը կայանում է նրանում,որ ամեն քայլ անելուց առաջ պետք է լավ մտածել։7 անգամ չափիր մեկ անգամ կտրիր։
Գողը այդքան էլ խորամանկ չէր,պահակն էր շատ միամիտ։Դա երևաց դեռ նրանից,որ անծանոթ մարդուն բռնելու փոխարեն,նա հարցեր է տալիս։Պահակը լավ չմտածեց և չհասկացավ գողի մտադրությունը։Գողը առաջին հարցում երբ խաբեց պահակին,հասկացավ,որ նա միամիտ է,և հանգիստ ասեց այնպիսի բան,որ պահակին համուզի իրեն դուրս թողել։Երբ գողը ասեց որ առավոտյան կլսի ողբ ու լաց,գողը ի նկատի չուներ որ կլացեյին մահած մարդու վրա։
Ես ենթադրում եմ որ,գողը դուրս է եկել մեծ առանձնատնից և դարպասնների մոտ հանդիպել է պահակին։
Գողը մտածում էր միամտացնել պահակին,իսկ պահակը չհասկացավ երկմտությունը։
Միամիտ պահակը։
Գողը թալանում է մեծատունն ու դուրս է գալիս տնից դիմացի մուտքով։Անցնում է բակով և հանդիպում պահակին։Երկխոսության ժամանակ գողը խորամանկորեն խաբում է պահակին և դուրս գալիս բակից։

Վարժ.280

Նա թագավորին նամակ է գրել միայն իր որդու,Եգորի մասին։Նա թագավորին նամակ է գրել միայն իր,որդու,Եգորի մասին։Նա թագավորին նամակ է գրել միայն իր,որդու Եգորի մասին։

Վաղուց չէր տեսել ընկերոջը՝ Վահագնին։Վաղուց չէր տեսել ընկերոջը, Վահագնին։Նուբարենց տունը՝ համարյա ամեն օր, լի էր հյուրերով՝ Զավենի ընկերներով:

Նուբարենց տունը համարյա ամեն օր լի էր հյուրերով՝ Զավենի ընկերներով: Նուբարենց տունը համարյա ամեն օր լի էր հյուրերով, Զավենի ընկերներով:

Իշխանը կանչեց բերդապետին՝ Վահրամին,մի անգամ ևս զցուշացնելու գիշերային արկածի մասին:Իշխանը կանչեց բերդապետին,Վահրամին,մի անգամ ևս զցուշացնելու գիշերային արկածի մասին:

Վարժ.279

Այս նկարը պատին ամրացվել է պապուս կողմից:

Այս գիրքը կարդացվել է ընկերոջս կողմից:

Առավոտյան ցողից , ոտքերը թրջվել էին:

Շունը կապվել էր ծառին տիրոջ կողմից:

Տարբեր մարդկանց կողմից դեպքը պատմվում էր տարբեր ձևերով:

Սարքերի կեղմից թեթև ցնցում գրանցվեց:

Ինստիտուտի աշխատակիցների կողմից մարդկանց զգուշացվեց վտանգի մասին:

Անտառում այդ երեխան գտնվել էր որսորդների շնորհիվ:

Տղան միշտ կախարդվում էր նույն երազից:

Քարերը տաշվում և կողքի էին դրվում վարպետի խնամկոտ ձեռքով:

Շինարարությունն ավարտին հասցվեց:

Հանդիպումը հետաձգվում է:

Վարժ.278

1) Յուրաքանչուր մասնակից շահեց երկու մրցանակ:

Բոլորը երկու հաղթանակ շահեցին

2) Յուրաքանչյուր հաղթողի մի գիրք նվիրեցին:

Հաղթողներին մեկական գիրք տվեցին:

3)Ամեն ռոբոտ ենթարկվում է քսան հրահանգի:

Բոլոր ռոբոտները ենթարկվում են քանական հրահանգի:

4)Թզուկներից յուրաքանչյուրը հինգ խնդիր առաջարկեց:

Թզուկները հնգական խնդիր առաջարկեցին:

5)Պետք ամեն անկյունում յոթ քար դնել:

Անկյուններում տասնչորս քար պետք է շարել:

Վարժ 277

Իմ մասին

Ես Տիգրան Չերքեզյանն եմ , ծնվել եմ 2004 թվականի հուլիս 30-ին: Հաճախել եմ ՝ ֆուտբոլի,ըմբշամարտի,լողի: Ներկա պահին հաճախում եմ ԹՈՒՄՈ կենտրոն։

Ազատ ժամանակ սիրում եմ զբոսնել ընկերներիս հետ։

Վարժ. 276

Հարավային Աֆրիկայում կան բույսեր: Դրանցից մեկը սնվում է ՝ թիթեռներով:

Անգլիայում կա խոլորձ: Այն ունի չորս հազար տեսակ: 

Կա մի տեսակ , որը շարունակ փոխում է հոտը: Այդ տեսակը առավել արժեքավոր է:

Մոնղոլիայում՝ միջին տարիքը գերազանցում է հարյուրը: Այդ ցանկում տղամարդ չկա:

Գիտնականները պարզել են երեղաների հեքիաթ սիրելու տարիքը:

Վարժ. 275

ա)Գայլն անցնում էր մի վրանի մոտով,երբ տեսավ,որ այնտեղ հովիվները գառան միս են ուտում։Այդ փաստն անարդարացի թվաց ու շատ նեղացրեց գայլին և նա մոտեցավ հովիվներին ու բողոքեց։Ասաց.

-Ի՛նչ հարայ-հրոց կբարձրացնեիք, եթե ձեր արածն անեի՜։

բ)Գայլն ացնում էր մի վրանի մոտով։Նա տեսավ, որ այնտեղ հովիվները գառան միս են ուտում։Նա մոտեցավ հովիվներին ու բողոքեց։

Վարժ. 274

Մոտավորապես վաթսունհինգ միլիոն տարի առաջ մեր մոլորակի կենդանիները զանգվածաբար ոչնչացել են, երկնաքարը մոլորակի վրա ընկնելու պատճառով։Գիտնականները մի խումբ հետաքրքիր կարծիք է հայտնել։Ուղղակի աղետից հետո փոշու այնքան հոծ ու խիտ շերտ է պատել Երկիրը։Դրանից և՛ ջերմությունն է զգալիորեն նվազել,և՛ խավար է եղել։Դինոզավրերի ժամանակաշրջանի շատ կենդանիներ,չեն կարողացել հարմարվել պայմաններին և ոչնչացել են։

Վարժ. 273

Ա․Ասում է որ Սուրենը ակումբի նախագահն է։Բ-ն  թվարկում է։

Ա․Կինը եղեգնի պես։Բ․Կինը եղեգնի պես  մարմին ունի։

Վարժ. 272

Ֆուձիյամա լեռան բարձրությունը ՝ 3776 մետր է: Լեռան մոտ կան բազմաթիվ հյուրանոցներ: Այդ հյուրանոցներից ամենահաջողակը ՝ <<Ֆուձի >> հյուրանոցն է : Հյուրանոցի հաջողության գաղտնիքը իր գովազդի մեջ է: Գովազդը կապված է լեռան հետ: Եթե լինում են օրեր , որ լեռը վատ է երևում, ապա հյուրանոցը վերադարձնում է վճարված վարձը: Այստեղ եղանակային պայմանները շատ բարենպաստ են : Ֆուձիյամայում մշտապես արևոտ եղանակ է : Այստեղ տասնյոթ տարվա մեջ ամպամած օրերի թիվը տասնհինգ է եղել: Հենց այսպիսի գովազի շնորհիվ էլ հյուրանոցը առաջին տեղում է իր ցուցանիշով:

Վարժ. 271

Ախտ- դրախտ, թոքախտաբան,լնդախտ

Աղտ- աղտոտ,անաղտ

Թիռ-ուղաթիռ, հրթիռ,հրթիռազարկ,

Ուղտ- ուղտագնաց, ընձուղտանման,ընձուղտ

Ուխտ-ուխտաբեռ, ուխտագնաց

Թրջ(ել)-թրջված,անթրջելի,անթրջել

Վարժ. 270

Մի տղա որը նոր էր եկել Հայաստան չէր հարմարվում այստեղի միջավայրին։ Եվ ես նրան օգնեցի սկսեցի նրա հետ ընկերություն անել, և ցույց տվեցի Հայաստանի բոլոր տեսարժան վայրերը։ Այս պատմությունը ցույց է տալիս, որ հարազատ միջավայրից դուրս հայտնված մարդուն պետք է օգնել ու նեցուկ լինել։Մինչև որ նոր տեղին հարմարվի։

Վարժ. 269

Ներս մտնողը Նվարդն էր ՝ բժշկի դուստրը։Ներս մտնողը բժշկի դուստրն էր ՝ Նվարդը։

Ընկերոջը նվիրեց իր սիրելի գիրքը ՝«Գանձերի կղզին»։Իր սիրելի գիրքը ՝«Գանձերի կղզին» նվիրեց ընկերը։

Ութսուննանց առույգ կինը ՝Նոյեմ տատիկը, մեր հարևանուհին։Մեր հարևանուհին ՝Նոյեմ տատիկը,ութսուննանց առույգ կին է։

Երկար ժամանակ ձյունով ծածկված Խուստուփը, մեր դիմացի լեռն է։ Մեր դիմացի լեռը ՝Խուստուփն է, երկար ժամանակ ձյունով ծածկված։

Փառատենչ բռնակալին ՝Իշխանին ծերունին պատմեց հուշարձանների մակագրությունների մասին: Հուշարձանների մակագրությունների մասին ծերունին պատմեց փառատենչ բռնակալին՝ Իշխանին:

Նա առաջին անգամ տեսավ ծովափնյա մեծ քաղաքը ՝ Օդեսսան: Օդեսսան՝ ծովափնյա մեծ քաղաքը, նա տեսավ առաջին անգամ:

Վարժ. 268

Ֆլորիդայի ատոմային էլէկտրակայանի մի աշխատակցուհի պատմում էր.«Զարմանալի էր,ռոբոտը բարձացրեց ամուր սեղած ձեռքն ու,դաժանությամբ, սկսեց հարվածելով ինքն իրեն մասնատել»։Նա ականատես էր եղել ռոբոտի «ինքնասպանության» ՝ աշխարհում առաջին դեպքին։

Էլեկտրոնային օգնականն ստեղծվելմէր ատոմային էլեկտդակայանի ռեակտորներում տարբեր տեսակի սև աշխատանքներ կատարելու համար։Ռոբոտը, հավանաբար, հրաժարվել էր ինքն իրենից,երբ ատոմակայանում որոշ ժամանակ աշխատելուց հետո իր համար հեռանկար չէր տեսել. կամ էլ. իրականությանն ավելի մոտ, ուղղակի նրա էլեկտրական սխեմայի մեջ անսարքություն էր առաջացել։

Վարժ. 266

Փակագծերում տրված է տվյալ նախադասության մասին հավելյալ տեղեկություն։

Վարժ. 265

Բազմախոստում է կենդանիների աշխարհը,դրանից գիտնականները սովորելու շատ բան ունեն: Օձերի որոշ տեսակներ,անգամ շատ հեռու են լինում քամու կամ  կրակի գոտուց,ջերմության հազարերորդական աստիճանի փոփոխությանն արձագանքում են: Չղջիկն այնքան նուրբ լսողություն ունի,իր ծղրտոցից երկու հազար անգամ ավելի բարձր աղմուկի մեջ էլ մոծակի բզզոցը լսում է։Արու թիթեռնիկն իր «անտենայով» իմանում է էգի տեղն նույնիսկ այն դեպքում,նա հինգ կիլոմետր հեռու է լինում։Գիտնականները թիթեռնիկի անտենայի և ու չղջիկի լսողական ապարատի աշխատանքի սկզբունքը հասկանան,հնարավոր կլինի արտասովոր զգայուն ռադիոաստղադիտակներ ստեղծել: Իսկ դա հնարավորություն կտա լսելու աղդանշաններ,դրանց աղբյուրը ինչ-որ տեղ տիեզերքում է:

Վարժ. 264

Ըստ ավանդության Արա և գահ բառից առաջացել է Արագածի անունը։
Երբ վերջալույսի ցոլքերն սկսում են մարել Արագածի վրա,նրա չորս գագաթների միջև,Մթնշաղին,կանթեղի նման երկար ցոլք է կախվում։ <<Լուսավորչի կանթեղ>> էր դա կոչվում ժողովուրդը,համարելով հույսի ու երազանքի խորհրդանիշ։ Արագածի լանջերին պահպանված հին մշակույթի հետքեր են հասել մեր օրերը՝ոռոգման ջրանցքներ,որոնց ակունքներին կանգնեցված են ջրի պաշտամունքը խորհևդանշող <<վիշապ կոչվող ձկնակերպ կոթողներ։։ Միջնադարյան բերդերի եկեղեցիների ավերակները շատ են։

Վարժ. 263

Տղան մոտեցավ արքայադստերը՝ չարաճճի գեղեցկուհուն:

Զորքը պաշարում էր Նինվեն՝ երկրի մայրաքաղաքը, և սպասում նոր հրամանի:

Կինը հարևաններին բողոքում էր իր ոչ ու փուչ մարդից՝ Նազարից:

Սաքոն՝ Նազարի հետ կռվողն էլ էր այդ հարսանիքում:

Արյունոտվում էր զորավարի սիրտը իր հայրենիքի՝ Իտալիայի թշվառ  վիճակից:

Ծերունին հաճախ հպարտանում էր Կարոյով՝ իր թոռնիկով:

Վարժ. 262

Բարձր ու երկարաձիգ  ծառի տակ գորտն սկսեց կռկռալ: 

Աղմուկի միջից մեզ էին հասնում օգնության կանչերը:

Հայտնվեցին յուրահատուկ իրիկնային ձայները՝ ռիթմիկ ու բարձր գվգվոցով և բեկբեկուն մռնչյունով:

Այնպես քարացած էր նայում տերևների ու թփերի նախշին, կարծես առաջին անգամ էր տեսնում:

Արահետը դեպի յուղ էր գնում ոչ թե ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով:

Սա՝ հսկան է , որը հաղթեց դևերին և հետ բերեց աղջկան:

Տեսանք այն ավտեբուսի վարորդին, որով որ եկել էինք:

Վարժ. 261

Գայլն սպասում էր,որ այծյամը ննջեր,որ նրան բռներ և ուտեր։Այծյամը նրա միտքն իմացել էր ու չէր քնում օրեր ու օրեր, մինչև որ գայլն ինքը թմրեց ու նիհրեց։Այն ժամանակ եկավ առյուծն ու կերավ գայլին։

Վարժ. 260

Մի անգամ Էնշտեյնին հարձնում են քննության դժվարության մասին:  Նա հանգստացրեց աշակերտներն ասելով, որ ճիշտ անցյալ տարվա հարցերն են լինելու: Աշակերտները հարձնում էին այն մասին , որ դա անիմաստ կլինի , քանի որ նույն պատասխանները կլսեն: Էնշտեյնը ասաց, որ այդ պատասխանը արդեն հին է և գիտությունը զարգացել է հետևաբար պետք է նոր պատասխաններ տալ:

Վարժ. 257

Ով է հայտնագործել պաղպաղակը,-հարցրեց տղան -Տանսմեկերորդ դարում, Սիցիլիան նվաճած արաբները, հետաքրքիր ուտելիք էին պատրաստում,-պատասխանում է հայրը,- նրանք թռչնի ձվի պարունակությունը խառնում էին ջրի հետ և թողնում, որ մի օր սառչի: -Մենակ արաբները,-հարցրեց տղան? Հռոմեացիները ուրիշ կերպ էին դա անում,-պատասխանեց հայրը-,նրանք դեղձի կորիզը հանում էին և տեղը սառույց դնում: -Իսկ ուրիշները,-հարցրեց տղան: -Չինացիները, հռոմեացիներից շուտ էին այդպիսի բաներ պատրաստում և ոչ միայն դեձի հետ, այլ նարնջի, լիմոնի և այլն:Ասեմ իմանաս, դա շատ համեղ է: «Բոլոր մեծահասակները առաջ երեխա են եղել, միայն թե նրանցից քչերն են այդ բանը հիշում»: Համաձա՞յն ես Էքզյուպերիի այս մտքի հետ, պատասխանդ հիմնավորիր: Ես համաձայն չեմ Էքզյուպերիի այս խոսկերի հետ որովհետև գրեթե բոլոր մեծերը հիշում են են իրենց մանկությունը և դրանով են ուրախանում ետե չլիներ նրանց մանկությունը նրանք բան չեին ունենա պատմելու իրենց թոռներին և երեղաների:Չո որ ամենա լավ ժամանակը դա մանկությունն է ես կարծում եմ որ եթե մարդ մանկություն չունի նա լիարժեք մարդ չէ:

Վարժ. 256

Օվկիանոսի գաղտնիքների մասին , ոչ մի պատմություն լրիվ չի լինի: Այս բացը լրացնում է  Մոսկովյան անձնակազմի կողմից լքված « Մերի Սելեսթ» նավի պատմության: Հակառակ Ազորյան կղզիների և Պորտուգալիայի միջև հայտնվելուն, նավն ունի առեղծվածային պատմություն: Նավն աբելի ահճախ Բերմուդյան եռանկյունու գաղտնիքի հետ է կապվում: 1872 թ. Դեկտեմբերի 4-ին «Դեի Գրատիա» բեռնանավը հայտնաբերեց նավը: Նոյեմբերի 7-ին Նյու Յորքից դուրս եկած և դեպի Ճենովա ուղղություն վերցրած «Մերի Սելեսթը» , առագաստանավը տեսնելով կանգ առավ : Բեռնանավի կապիտանը վատ նախազգում էր ունեցել, նրա զիգզագաձև ընթացքի պատճառով: Նա հրամայեց մի խումբ նավաստիների բարձրանալ  «Մերի Սելեսթի» վրա: Նավաստիների պետքէ իմանային կատարվածի մասին և տեղեկացնեին: Նրանք պաչզեցին նավի դատարկ լինելը: Կապիտան Բրիգսը նրա կինն ու աղջիկը չկաին:  ՈՒթ հոգուց բաղկացած անձնակազմը անհետացել էր: Մարդիկ պնդում էին , որ նավի վրա ամեն ինչ կարգին էր: Նաև հստակ էր , որ նավի եղանակից ոչինչ չի եղել, այդ մասին բոլորն էլ վկայեցին: Անձնակազմի ճակատագրի մասին վարկածներից ոչ մեկը փաստերով չի հաստատվել: Մինչ օրս առեղծվածը բացահայտվում է: Այդ մասին դեռևս խոսում են օվկիանոսում հայտվելու օրվանից:

Վարժ. 254

Անիմաստ է հաշվել,թե մարդիկ ինչքան ճանապարհ են կառուցել անիվի գյուտից հետո։

Մտածում էի, հեծանիվի առկայությունը ամեն բան կփոխեր։

Կրկին փորձեցի աշխատացնել հեծանիվս,բայց միևնույնն է չէր քշվում։

Տրոյական պատերազմից քսան տարի անց Ոդիսևսը տուն էր վերադարձել։

Յոթանասուն տարի անցավ,մինչ ամերիկյան փոստային գործակալությունը Ջեկ Լոնդոնի պատվին նամականիշ թողարկեց։

Սառան մեր հարևանուհին էր,ողջ մանկությունս նրա հետ է անցել։

Ծովային կյանքին սովորելուց հետո,դժվար է լինում վերադառնալ ցամաքայինին։

Վարժ. 252

Ես ուրախ կլինեմ,եթե դուք էլ մասնակցեք խնջույքին,այդ ժամանակ ամեն ինչ կկարգավորվի և խնդիրներ չեն առաջանա։

Դու քաջ ես ու անձնվեր,մենք իմանալով քո ազնվությունը հավատում ենք քեզ և մենք վստահ ենք,որ դու կարդարացնես մեր հույսերը։

Մարդու արյունատար մազանոթների ընդհանուր երկարությունը հարյուր հազար կիլոմետրի է հասնում,վերջերս պարզ դարձավ,որ դա հասարակածից երկուսուկես անգամ երկար է։

Վարժ. 251

• Ինչո՞ւ թագավորը բանտ գնաց։ Թագավորը ցանկանում էր ժողովրդի մոտ իր անունը անմահացնել։Այդ պատճառով նա գնաց բանտ,որպեսզի անմեղներին և զղջացողներին գտնի և ազատ արձակի։
• Բանտարկյալները թագավորին ինչպես ընդունեցին։ Բոլորն ավազակները իրենց դժգոհությունն էին հայտնում ՝պնդելով,որ անմեղ են։
• Թագավորն ինչպես վերաբերվեց կալանավորների արդարավումներին։ Թագավորը հասկացավ, որ ոչ ոք չի զղջում և վրդովվեց։
• Երիտասարդ բանտարկյալը մյուսներից ինչով տարբերվեց։ Երբ հեռանում էր, նկատեց մի բանտարկյալի ՝ով ողջ ընթացքում լռում էր։
• Թագավորն ինչ վճիռ կայացրեց։ Նա թագավորին խոստովանեց իր հանցանքը, այդ իսկ պատճառով թագավորը հրամայեց ազատ արձակել նրան։

Վարժ. 250

1)Խուճապահար թռչունի նման,մի աղջիկ մոտեցավ հավաքվածներին։

Մի աղջիկ՝խուճաւահար թռչունի նման մոտեցավ հավաքվածներին։

2)Վերջալույսի շողերով օծված,լեռն առասպելական մի նահապետ էր կարծես։

Լեռն առասպելական մի նահապետ էր՝ կարծես վերջալույսի շողերով օծված։

3)Կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած,զանգը բոլորին հավաքում էր եկեղեցում։

Զանգը բոլորին հավաքում էր եկեղեցում ՝կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած։

Վարժ. 248

Արտակը՝հարգալից բարևեց բոլորին ու մոտեցավ հորը։ Համիկը՝հիմա հավանաբար հասուն օրիորդ է։ Զարմացած երեխան մոտեցավ արջուկին։ Մագաղաթյա մատյանը դրված էր սեղանին։

Վարժ. 246

Ա)անհյուրընկալ–ան+հյուր+ընկալ(բարդ ածանցավոր) զրուցընկեր–զրույց+ընկալել(բարդ) դյուրընկալ–դյուր+ընկեց(բարդ) գահընկեց–գահ+ընկեց(բարդ) անընդհատ–ան+ընդ+հատ(պարզ ածանցավոր) համընթաց–համ+ընթաց(բարդ)

Բ)միջօրե–միջ+օր+ե(պարզ ածանցավոր) հանապազօրյա–հանապազ+օր+յա(բարդ) ոսկեզօծ–ոսկի+զ+օծել(բարդ) ապօրինի–ապ+օրինի(պարզ ածանցավոր) առօրյա–առ+օր+յա(բարդ) բացօթյա–բաց+օդ+յա(բարդ) բարօրություն–բարի+օր+ություն (պարզ ածանցավոր) զօրուգիշեր–զօր+ու+գիշեր(բարդ)

Գ)մանրէ(պարզ) վայրէջք–վայր+իջնել+ք (բարդ ածանցավոր) հնէաբան–հին+էաբան (բարդ) որևէ (պարզ) երբևէ (պարզ)

Վարժ. 244

Տեղին չէ, որ առյուծն է համարվում գազանների արքան։Ուժով, ճարպկությամբ ու համարձակությամբ դժվար թե ինչ որ մեկը համեմատվի նրա հետ։Առյուծը չի թաքնվում, զոհի վրա բացահայտ չի հարձակվում։ Նա հպարտ մռնչոցով զգուշացնում է՝ թաքնվե՛ք. գազաննե՛ր. որսի եմ ելել։

Մինչև հրացանավոր մարդու երևալը առյուծներն իրոք տիրակալ էին։Մարդիկ հաճախակի էին առյուծի որսի ելնում։Բայց այո ուժն ու համարձակությունը. այո ճկունությունն ու թաքնվելու հմտությունը չէին փրկում հրացանից։Մարդիկ կարծում էին, որ եթե առյուծները ավելանան, կճղակավոր կենդանիների քանակը կպակասի։ Ու առյուծներին գրեթե լրիվ առաջացրին։ Նրանք պահպանվել են միայն Կենտրոնական Աֆրիկայի մի քանի շրջաններում ու արգելոցներում, Հնդկաստանում, բայց քիչ չեն։Սակայն մարդկանց ըստ սպասածի եղավ,որովհետև առյուծներն առաջին հերթին հիվանդ, թույլ կենդանիներն էին ավելանում ,այդ պատճառով էլ կենդանիների մեջ հիվանդությունները չէին տարածվում։

Այժմ առյուծների որսն կարելի է ։Կարելի է որսալ միայն կենդանաբանական այգիների համար, այն էլ՝ հատուկ թույլտվությամբ։

Առյուծի նորածին ձագուկները շատ մեծ են ու միագույն , հետո , մեծանալով , միագույն են դառնում։

Վարժ. 243

Ա)Երկրի բնակիչներս – մենք

Մեզ՝ երեխաներիս-մեր

Շուրջս – ես

Ինքս էլ – ես

Ծնողներիս-մենք

Երեխաներս-մենք

Բ)Ինքդ – դու

Աչքներդ-դուք

Քեֆդ-քո:

Վարժ. 242

Նա տեսավ ցամաքին մի շատ գեղեցիկ, մի շողշողուն ձուկ՝ հոգեվարքի մեջ թալիկ-թալիկ գալիս:

Մեծահամբավ բժիշկներն ու վհուկները եկան, հավաքվեցին՝ քննելու համար արքայորդու ահավոր հիվանդությունը և բուժիչ հնար գտնելու:

1905 թվականի ամառը, երեք ընկեր տղաներ Բաքվից եկել էին Ալեքսանդրապոլ՝ Արագած լեռան գագաթը բարձրանալու համար:

Փառատենչ իշխանը շարունակ դավեր է նյութել դրացի իշխանների դեմ՝ գրավելու նրանց սեփական երկրներից մանր ու խոշոր հողամասեր:
Պաշարում է քաղաքը բանակը, զետեղում ամրակուռ պարիսպների շուրջ, ինքն էլ նստում է արքայական վրանի մեջ՝ օր ու գիշեր դավեր որոճելով քաղաքին տիրանալու համար:

Վարժ. 241

Մեր թվարկությունից առաջ 219 թվականին կարթագենցի զորավար Հանիբալը հարձակվեց իսպանական Սագունտ քաղաքի վրա ։

Ներքևանալն ավելի դժվար էր, քան վերևանալը։

Լոնդոնում կա մի ակումբ, որի անդամներն ապրում են հին տներում ու դղյակներում և չեն կիրառել այն, ինչ գտնվել է 1500 թվականից հետո։Մոտերս ակումբից վտարվեցին նրա երկու անդամները ,որովհետև նրանք իրենց բնակարանում հեռախոս էին պահում։

Բոլոր փաստերը կան մտածելու,որ առաջին հեռավոր առևտրական ուղիներն անցնում էին ոչ թե հողերով, այլ գետերով։

Անտարկտիդան երկրի վեց մայր ցամաքներից մեկն է։ Երկրի վրա մարդու հայտնվելուց հսկայական ժամանակ առաջ Անտարկտիդայում տաք էր , ծլում էին արևադարձային բույսեր, զվռնում հսկայական կենդանիներ:

Ալժիրում , Սիդի Բել Աբաս փոքրի քաղաքի մոտ, թանաքի մի լիճ կա: Այդ լճում ոչ մի կենդանի գոյություն չունի: Հեղուկը բացառապես գրելու համար է պետքական:

 Կրկեսի Ժաննա անունով փիղն շրջում էր ավստրիական Կլագենֆուրտ քաղաքի փողոցներից մեկով:  Հանկարծ նա մի մկնիկ տեսավ ու շտապ հեռացավ: Անյդպիսի ուրիշի պատմություններ էլ ճանաչում ունեն: Եղել է երբ փիղը զարհուրել է ծովային ոզնուց կամ խոզից:

ԱՄՆ –ի Օրիգոն նահանգի ծովափնյա ջրերում, մի յուրօրինակ ձուկ կա, որը երկու զույգ աչք ունի: Աչքերի մի զույգը նայում է վերև, մյուսը՝ ներքև: Բնիկ ձկնորսները հայտնում են, որ իր չորս աչքի շնորհիվ ձուկը վտանգավոր գիշատիչներից կարողանում է խույս տալ:

Վարժ. 240

1. Սրտաբուխ ու մտերիմ այդ ձայնը ուշքի բերեց նրան:
   
   Այդ սրտաբուխ ու մտերիմ ձայնը՝ ուշքի բերեց նրան:
   
   Նրան ուշքի բերեց՝ այդ սրտաբուխ ու մտերիմ ձայնը:
   
   2.Գարնան երեկոյի նման գգվող մի ժպիտ թառել էր դեմքին:
   
   Դեմքին թառել էր մի ժպիտ՝ գարնան երեկոյի նման գգվող:
   
   Մի ժպիտ էր թառել դեմքին՝ գարնան երեկոյի նման գգվող:
   
   3.Կոշտուկներով պատած ու հողաբույրձեռքերը հարգանք էին ներշնչում:
   
   Հարգանք էին ներշնչում ձեռքերը ՝հողաբույր ու կոշտուկներով պատած:
   
   Հողաբույր ու կոշտուկներով պատած ձեռքերը՝ հարգանք էին ներշնչում:
   
   4.Անտառային հավերժահարսի նման մի աղջիկ հանկարծ փայտահատին մոտեցավ:
   
   ՄԻ աղջիկ ՝ անտառային հավերժահարսի նման հանկարծ մոտեցավ փայտահատին:
   
   Փայտահատին մոտեցավ մի աղջիկ՝ անտառային հավերժահարսի նման:
   
   5.Երկարոտն ու նրբակազմ մի կին անցնում էր մեր փողոցով:
   
   Մեր փողոցով անցնում էր մի կին՝ երկարոտն ու նրբակազմ:
   
   Մի երկարոտն ու նրբակազմ կին՝ անցնում էր մեր փողոցով:
   
   6.Գազանիկը մարդու ձեռքերին նմանվող երկար, բարակ ու ոսկրոտ մատներով թաթեր ուներ:
   
   Գազանիկը մարդու ձեռքերին նմանվող թաթեր ուներ՝  երկար, բարակ ու ոսկրոտ մատներով:

Գազանիկը՝ երկար, բարակ, մարդու ձեռքերին նմանվող ու ոսկրոտ մատներով թաթեր ուներ:

Վարժ.230

Ի՜նչ առյուծ,այդ վախկոտը իր ստվերից էլ է վախենում։Այդ վախկոտը ինքն իր ստվերից էլ է վախենում։Որսորդն իր հրացանն էր թփի տակ թողել։Որսորդը խուսափում էր հարևանին հանդիպելուց,ախր նրա հրացանն էր թփի տակ թողել։Պապն իր երկար կյանքի ընթացքում այդպիսի գեղեցկություն չէր տեսել։Նա հյուրերին ողջունեց իր իմացած բոլոր լեզուներով,բայց նրանք կարծես թե նորից չհասկացան։Գնչուն ասում էր,որ ինքն ամբողջ աշխարհում ման է եկել։Հայրը որդու մասին ասում էր,որ նա իր տեսած ամենախելացի երիտասարդն է։Որդուն ուղղված նամակում գրում էր, որ իրենով հէտաքրքրվողներին թող նա ասի,որ ինքըն շուտով գալու է։ Երգչի մասին ասում էր,որ նրան է ճանաչում,նա իր մանկության ընկերն է եղել։ Ճանապարհորդին մտքով չէր անցնում,որ ինքն անցնում է Մագելանի անցած ճանապարհով,որ չորսուկես հարյուրամյակ առաջ այստեղով նրա նավերն են անցել։

Վարժ.231

Հակահարված,անդրադարձնել,արտագրել,համազգեստ,նախօրոք,վերադարձնել,գերադասել,տարակարծիք։

Վարժ. 232

Իմ սիրած վայրը իմ տունն է ։ Այնտեղ եմ ես ծնվել,մեծացել, դաստեարակվել ։ Երբ երկար ժամանակ բացակայում եմ տնից, ինձ տանջում է մի սարսափելի կարոտ։ Այստեղ են ապրում իմ ամենահարազատ ու մտերիմ մարդիկ ,որոնք իմ կողքին են նույնիսկ ամենադժվար պահերին ,առանց որոնց չեմ պատկերացնում իմ կյանքը ։ Հատկապես սիրում եմ երբ երեկոյան ընտանիքով հավաքվում ենք մեկ սեղանի շուրջ և քնարկում մեր հետագա պլանները , խաղում ենք տարբեր ճանաչողական և ինտելեկտուալ խաղեր , թեյում ենք և միմյանց բարի գիշեր մախթում։

Վարժ. 233

Գրաված, ծեծվել, թրջվել, թխվել, տաշվել, վրդովեցնել, կապվել, աղալ տալ, նկարվել, սպանվել, կեղտոտվել ։

Վարժ. 234

Նախադասություներում տարբեր են տվակաները մի դեպքում քանակական տվականեր են մյուս դեպքում բաշխական ։

Վարժ. 235

Գոյություն ունեն հսկա որդեր։ Այդ հսկաներից մեկը մեգասկոլիդեռը ապրում է իր փորած ստորերկրյա շառավիղներում։ Նրա օրգանիզմը հարմարվել է ստորերկրյա կյանքին։

Վարժ. 236

Դուք ինչ-որ երերուն տախտակի վրա ամրացրեցիք այդ վանդակը ։ Հավերը երկարացրին վզները դեպի ներքև նայեցին դես ու դենը ։ Նա իր ձիուն մեծացրեց չամչով ու գարով ։ Ես հավանաբար ձանձրացրիունկնդրողներին ։ Մենք անզգուշորեն թռցրինք արևկող անող թռչուներին։

Վարժ. 237

Երբ տխուր ես լինում,շուրջն ամեն ինչ կարծես սև ու սպիտակ է երևում,ամեն ինչ կորցնում է իր իմաստը ու թվում է,թե ժամանակը կանգ է առնում:Բայց իրականում կյանքը շարունակվում է ու ժամանակը երբեք կանգ չի առնում,այլ հսկայական արագությամբ ընդանում է առաջ ու երբ այդ ամենը հասկանում ես,գիտակցում ես,որ պետք չի տխրել:Կյանքն այնքան կարճ է տխուր լինելու համար,պետք է միշտ լինել ուրախ ու վայելել կյանքի ամեն մի վայրկյանը:Արագ է անցնում ժամանակը,տարիները փոխարինում են իրար,բայց չի նկատվում դա,այլ կյանքիդ ճանապարհին մի պահ կանգ առնելով հասկանում ես,թե արդեն ինչքան շատ ժամանակ է անցել ու այլևս չես ուզում այդ թանկագին ժամանակը ապրել տխուր: Ինչ էլ լինի կյանքը հրաշալի է:

Վարժ. 238

1․ Կնոջ դեմքը կնճռոտվել էր անցած տարիներից ։ 2․ Դահլիճը լավ կահավորված էր ։ 3․ Մշակութային շատ արժեքներ ստեղծվել են մեր ժողովրդի կողմից։

Վարժ. 239

Գետը զայրանում է երբ կամուրջը հոսանքը բաժանում է ճյուղերի։Գետը զայրանում է թե չէ կամուրջը հոսանքը բաժանում է ճյուղերի։ Գետը զայրանում է որ կամուրջը հոսանքը բաժանում է ճյուղերի։